Festung Breslau 1945 täglich

wojenna kronika zagłady

29 stycznia 1945, poniedziałek

wszędzie puste, wyludnione ulice

Aktualizacja: 2022-01-29

Powrót do strony głównej Bloga

Armia Czerwona

Pisząc o postępach Armii Czerwonej, wskazuję punkty maksymalne, najdalej znajdujące się punkty osiągnięte lub zdobyte. Jest to elita frontu idąca według przygotowanych w pośpiechu map, w boju sprawdzająca doniesienia i szacunki wywiadu. Z tyłu znajdowała się reszta wojska, osłaniająca flanki i rozciągające się drogi zaopatrzenia. Szpitale polowe, jednostki remontowe. Lotnictwo zajęte przenoszeniem lotnisk. Sztaby dywizji i armii w ciągłym ruchu. I wreszcie zaopatrzenie, kolumny ciężarówek i tam, gdzie udało się to zorganizować kolej, wiozące amunicję, paliwo, sprzęt.

Pierwsza fala uderzenia po wyparciu nieprzyjaciela wkrótce ruszała naprzód - upewniali się tylko czy nie pozostały żadne punkty oporu i szli dalej, za nimi postępowała druga linia szukająca magazynów, fabryk, ewentualnych źródeł zaopatrzenia, szukająca również cywilów ukrywających się w piwnicach, zegarków, kosztowności i kobiet.

Ale i oni wkrótce odchodzili za frontem i wtedy przychodziło najgorsze. Armia Czerwona była już na rdzennym terytorium wroga, tu nie obowiązywały żadne zasady.

1 Front Białoruski

1 Front Białoruski zdobywa dziś Dobiegniew, Drezdenko, Jordanów i Strzelce Krajeńskie. Dociera do osłony rubieży odrzańskiej: Wału Pomorskiego i MRU.

Wał Pomorski

Rozpoczynają się niezwykle krwawe walki o przełamanie Wału Pomorskiego (niem. Pommernstellung) - jest to ok. 900 obiektów obronnych na obszarze długości 300 km. Dziś oddziały 1 Armii WP wchodzą na pierwszą linię natarcia. Jutro 4 DP wejdzie do walki. Walki potrwają prawie dwa tygodnie, zakończą się 10 lutego.

Straty polskie to 16 tys. zabitych.

6 lutego mieli dotrzeć do Odry.

MRU

Około godz. 20.00 czołgi 45 Gwardyjskiej Brygady Pancernej dotarły do Nietoperka, gdzie napotkały ogień dział przeciwpancernych - rozpoczyna się kilkudniowe starcie o Międzyrzecki Rejon Umocniony (niem. Ostwall aka Festungsfront im Oder-Warthe Bogen), trwające do 31 stycznia.

1 Front Ukraiński

1 Front Ukraiński natomiast: Nowy Targ, Zakopane oraz Kuźnie Raciborską.

Na odcinku śląskim impet Armii Czerwonej przygasa. W wielu miejscach osiągnięto Odrę. Czekając na dociągnięcie większych sił, awangarda armii bada opór stawiany przez Wehrmacht i szuka możliwości zbudowania przyczółków i przeprawienia się na lewy brzeg. Zadanie to było ułatwione z powodu silnego mrozu, który skuł Odrę grubą warstwą lodu. Temperatura za dnia spadła poniżej 10 stopni.

Główne siły niemieckie są w trakcie wycofywania się z Górnego Śląska, który już jest utracony. Jak pisze Ahlfen:

Generał Schörner nie mógł już dłużej opierać się gwałtownym sugestiom generała Schulza i na własną odpowiedzialność zezwolił na odwrót w nocy z 27 na 28 stycznia. Sam powiadomił o tym Hitlera, który darzył go bezwarunkowym zaufaniem.
Pierwszy szef sztabu generalnego Grupy Armii, pułkownik Freiherr von Weitershausen, świadek tej rozmowy, opowiada o tym: "Zamiast podziewanego wybuchu wściekłości odpowiedział głos złamanego, wyczerpanego człowieka: "Tak, Schörner, skoro pan tak mówi, wie pan, jak dowodzić""

29 stycznia lewe skrzydło frontu, po zajęciu Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego, zdobyło przyczółek na północ od Raciborza.

W ciągu ostatnich trzech dni zdobyli kilka przyczółków na Odrze i chcą ją przekroczyć natychmiast po umocnieniu się na Górnym Śląsku.

Kleszcze zaczynają się zaciskać.

Marsz śmierci

Marsz śmierci więźniów KL Auschwitz dotarł dzisiaj do Kłodzka.

Brygada Świętokrzyska NSZ

Również Brygada Świętokrzyska jest w Sudetach. Również ma asystę SS.

Po przekroczeniu Odry w Krapkowicach forsownym marszem dotarli do Bobolic. Właśnie tam lub w Ząbkowicach Śląskich dochodzi do dalszych rozmów, tym razem z oficerami RSHA SS. Po telefonicznej rozmowie z Berlinem przekazują im zgodę na dalszy marsz jednostki w kierunku Pragi.

SS zapewniło Brygadzie Świętokrzyskiej oficerów łącznikowych, aprowizację, noclegi i pomoc medyczną.

Przyczółki

Most kolejowy w Czernicy (niem. Tschirne) został wysadzony, ale jeszcze 26 stycznia na wysokości Marcinkowic (niem. Märzdorf) sowietom udało się przeprawić i zdobyć przyczółek blokując połączenie z Oławą. Bronili go zażarcie. Komendant Johannes Krause wysłał posiadane akurat siły (kilkanaście przejeżdżających przez Wrocław czołgów i 4 kompanie podchorążych Luftwaffe) odbijając Marcinkowice. Jednakże dopiero w nocy z 29 na 30 stycznia pośpiesznie przerzucona omnibusami 269. Dywizja Piechoty odepchnęła nieprzyjaciela za Odrę, ale nie mogła usunąć go z Radwanic (niem. Radwanitz), wciąż pozostawał tam oddział niepodejmujący jednak żadnych działań.

Piskorzowice

29 stycznia powstaje jeszcze bardziej niebezpieczny przyczółek na zachód od Wrocławia na zakolu Odry przy Piskorzowicach (niem. Peiskerwitz; wieś została tak zniszczona podczas wojny, że już nie istnieje) i Pisarzowicach (niem. Pesterwitz). W nocy lepiej już przygotowane oddziały szturmowe 73 Korpusu forsują rzekę i pomimo silnego ognia zakładają przyczółek na lewym brzegu. Zdobyto Pisarzowice i przecięto linię kolejową Wrocław - Brzeg Dolny. Do końca stycznia przyczółek będzie miał już 3 na 4 km.

Walczy tu SS Besslein, ponosząc ciężkie straty, po kilku dniach ze 133 żołnierzy 11 kompanii SS pozostało 36. Jak to jeden z nich G. Haas napisał: "Pesterwitz - Tor zur Holle - das Grab der 11 Kompanie". Relację innego żołnierza tej jednostki będziemy śledzić prawie do końca opowieści o bitwie.

Wrocław

Tymczasem we Wrocławiu 42-letni pisarz i dramaturg Hugo Hartung wcielony do Luftwaffe i stacjonujący na lotnisku w Strachowicach (Flughafen Breslau-Schöngarten) pisze:

Zlecono mi kurierską wyprawę do miasta. Większość drogi musiałem pokonać pieszo. Niesamowite uczucie: wszędzie puste, wyludnione ulice. Tu i ówdzie widać pojedynczych staruszków; kilka podejrzanych postaci kręci się wokół sklepu wciąż zapełnionego towarem. Od czasu do czasu spotykam wygłodniałe psy, które węszą w śniegu.

Publiczne egzekucje urzędników i powiadamiające o nich obwieszczenia miały na celu zastraszyć tych, którzy nie dali się przekonać propagandzie zapewniającej o rychłym zwycięstwie. Wkrótce po egzekucji wiceburmistrza Spielhagena zamordowany zostaje dr Sommer. Trudno ustalić dokładnie kiedy, bo obwieszczenie o egzekucji datowane jest na 1 lutego, ale mogło być wystawione kolejnego dnia. Natomiast można zetknąć się z informacją, że nastąpiło to "dzień po" egzekucji Spielhagena, co jest raczej niemożliwe, bo wtedy musiałyby upłynąć trzy dni pomiędzy egzekucją a obwieszczeniem.

Obwieszczenie o egzekucji radcy rejencji dra Sommera

Obwieszczenie o egzekucji radcy rejencji dra Sommera. Znajdująca się na nim data stoi w sprzeczności z powtarzaną informacją o tym że został zastrzelony dzień po egzekucji Spielhagena.
Źródło: Walter Lassmann "Moje przeżycia w Festung Breslau. Z zapisków kapłana" Via Nova 2013

Obwieszczenie
Kierownik Urzędu Ziemskiego
radca rejencji
dyrektor dr Sommer
opuścił 24 stycznia, bez zameldowania, swoje stanowisko we Wrocławiu i udał się bez szczególnej potrzeby do Zgorzelca. W czasie przesłuchania stwierdził, że miejsce pracy opuścił w ramach zwyczajnej podróży inspekcyjnej. Powrót do Wrocławia stał się dla niego niemożliwy z powodu zapchania dróg uciekinierami. Poza tym oczekiwał instrukcji telefonicznej.
Jego wyjaśnienia nie są wystarczające. Zachowanie jego jest tchórzliwe i pozbawione poczucia obowiązku. Osoby na kierowniczych stanowiskach powinny w sytuacji trudnej działać z własnej inicjatywy tak zdecydowanie, by każde podejrzenie o tchórzostwo i brak poczucia obowiązku były wykluczone.
Dyrektor dr Sommer został na mój rozkaz
rozstrzelany.
Twierdza Wrocław, dnia 1 lutego 1945 r.
Hanke
Gauleiter i Komisarz Obrony Rzeszy.


Powrót do strony głównej Bloga